Etiket: psikolog

Asperger ve Sözel Olmayan İletişim Becerileri

Yorum bırakın

Otizm Farkındalık Günü

Ergenlik yılları her ergen ve ailesi için büyük bir değişim ve uyum zamanı. Aspergersendromu tanısı almış ergenler ve aileleri için ise biraz daha zorlayıcı olabiliyor. Asperger bozukluğu, sosyal etkileşimde zorluklar ve sınırlı, stereotipik ilgi ve etkinliklerle tanımlanan otistik spektrum bozukluklarından (OSB) biridir. Sıradan bir ergen için hayat etrafındaki yaşıtlar çemberinden ibarettir. Bir ergenin sosyal becerileri yaşıtları ile paylaştıkları deneyimler ve sonu gelmeyen sözlü ve sözsüz iletişimleri ile gelişir. Asperger olan ergenler ise kendilerini bu çemberden dışlanmış hissedebilirler. Ve maalesef sıradan ergenler de kendi “normlarına” uymayan kişilere ve durumlara karşı anlayışlı tepkiler verebilecekleri bir dönem içinde değildirler. Çoğu ergenin doğal yollarla ve birbirleriyle iletişimden öğrendikleri sosyal davranış kurallarını edinemeyen bir ergen bunları farklı yollardan da öğrenebilir, sözsüz iletişim dediğimiz bu beceriler iletişimimizin çok büyük kısmını oluşturduğu için öğretilmelidir de. Çok uzun bir konu olmasına rağmen basit bir kaç yöntem var belki ihtiyacı olanlara bir fikir verebilir, elden ele onlara ulaşabilir.

Sözsüz iletişimi geliştirmenin ilk kuralı bedensel farkındalık yaratmak. Bu saldığınızdan da önemli. Bedensel farkındalığın gelişmesi için en sol önerilen egzersizler TAİ-Chi ve yoga. Bu iki egzersiz de beden farkındalığı yaratmak açısından çok olumlu sonuçlar veriyor bunun dışında rekabete dayalı olmayan yüzme ve koşma da yapılabilir.

İkinci alan sözsüz iletişim kurallarını bilmek ve bınu sanki bilimsel bir çalışma gibi çocukla birlikte yürütmek. Birlikte sözsüz iletişim kurallarını listeleyin ( internette pek çok liste var) bu kuralları gözlemleyerek bir deftere yazmasını isteyin. Yazdığınız kuralları soruya çevirerek neyi gözlemlemesi gerektiğini kolaylaştırın. Örneğin insanlar birbirleri ile konuşurken aralarında ne kadar mesafe vardı? Hangi koşulda konuşurken birbirlerine dokunuyorlardı gibi. Bu sorular çerçevesinde gergin gözlemlerini deftere yazabilir

Aspergerde Sözsüz İletişimi Öğretebiliriz

Aynı amaçla hizmet eden diğer bir aktivite birlikte sessiz film izlemektir . Burada ifadeler anlaşılabilmesi için oldukça abartılır bu çocuğun ifadeleri, beden hareketlerini anlamasında kolaylaştırıcı olur, birlikte izleyip sizin belli ifadeleri etiketlemeniz de çok hızlandırıcı olur. (Yüzüne bak ne kadar şaşırdı, gövdesini nasıl geri çekti korkunca gibi). Aynı amaçla siz de çok küçük senaryolar yazıp evde kendiniz çocuğunuzla birlikte çekebilirsiniz. Ayrıca sessiz sinema oynayabilir daha küçük yaştakiler için siz beden ve yüz ifadelerini sessiz sinema oyununa uyarlayabilirsiniz.

Üçüncü önemli basamak ise bu öğrendiği sözel olmayan iletişim becerilerini yargılayıcı olmayan destekleyici ve onaylarım bir grup içinde denemesidir. Yakın aile ve arkadaş çevresi bunun için idealdir. Unutmayalım ki sosyal beceriler, öğrenilebilir, öğretilebilir.

Günaydın Okul Çocuğu

Yorum bırakın

clock-650753_1920Yarın sabah bir uyanacak hayatı bir parça (!) değişmiş… Tabii sizin de.  O artık bir okul çocuğu, siz de bir velisiniz.  Daha önce herhangi bir okul öncesi kuruma devam edenlerde uyum sağlamak çok daha kolay olsa bile; onlar için de okul çok daha büyük ve çok daha kalabalık, öğrenmesi ve uyması gereken daha da çok kuralın olduğu, oyun, ders ve yemek saatlerinin kesin olarak ayrıldığı, nasıl oturacağı ve duracağının bile başkaları tarafından belirlendiği, öğrenme materyalinin de çok çeşitlendiği farklı bir yer.

Bu şekilde anlatınca göz korkutucu görünse de doğal olarak öğrenmeye meraklı doğaları nedeniyle genellikle bu denli zor olmuyor okula başlamak.  Eğer kendini genel olarak değerli, rahat hissediyorsa ve başkaları ile ilişkileri iyiyse ne kadar kolay uyum sağladığına şaşırabilirsiniz.

Elbetteki çocuğu okula hazırlamak akşamdan sabah yapılacak birşey değil, bu konudaimages 5 yapılabilecekler için linkteki yazımı okuyabilirsiniz.    Okula Başlamaya Hazır mı?    

Yine de bir kaçgün önceden yapılacak şeyler de var elbette:

Yapılacaklardan bahsedeceğim ama bunların çok abartılmasının, çocuğun hayatının akışının aşırı değişmesinin çocuğa “çok sıradışı ” şeyler yaşayacağım hissine kapılmasının da önemli bir kaygı kaynağı olduğunu düşünüyorum.  Çocuğa “sen artık büyüdün” , “sen artık okula başladın” gibi hayatının tamamen farklılaşacağı alt mesajını taşıyan cümleler kurmaktan da kaçınmakta fayda var.  Özellikle “artık okula başlıyorsun oyuncaklarını kaldırıyoruz” okulla çocuğun arasını baştan bozma riski taşıyan söylemlerden.

Aşağıdaki önerilerin hepsi mutlaka uygulanmalı gibi bir his yaratmaktan da özellikle kaçınmak isterim.  yapılması gerekenler yavaş yavaş bir geçiş şeklinde ve doğal, sakin ve kararlı bir şekilde gerçekleşmezse başlıbaşına kaygı tetikleyicisi olabileceğini lütfen hatırlayın.

Şimdiye kadar yatma saatlerini biraz okul zamanına yaklaştırdığınızı umuyorum.  Yazın hepimiz geç saatlere kadar oturuyoruz ancak gerçekten çocuk ve gençlerle uzun süre vakit geçirirseniz uykusunu almış ve almamış çocuğun ne demek olduğunu bilirsiniz.

Bir akşam ve sabah rutini oluşturun.  Akşam rutini ertesi sabah hazırlanıp evden çıkmayı kolaylaştıracak aktiviteleri de içersin.  Örneğin okul kıyafetinin akşamdan hazırlanması gibi.  Akşam ve sabah rutinlerinizi ilk günlerde bir kontrol listesi gibi hazırlayabilirsiniz.  Tabii ki yazı yerine resimler kullanarak hazırlayacağınız bu listeyi çocuğunuzla bitlikte eğlenceli bir aktivite olarak oluşturabilirsiniz.

school-3178833_1920

Günaydın Okul Çocuğu

Yeni ve aşina olunmayan bir durumla karşılaşmak yetişkinler için bile yeterince kaygı verici olabilir, çocuğunuz için de okula başlamak pek çok bilinmeyenle dolu bir yaşantıdır.  Bu nedenle okul hakkında konuşun.   Özellikle de sizin için eğlenceli yanlarını anlatın.

Okuldaki bir günü aşağı yukarı tüm detayları ile anlatın.  Sabah sınıfa gireceksiniz, öğretmen gelecek günaydın diyecek biraz zaman geçince zil çalacak bahçeye çıkacaksınız vb.

İlk sabah…

Normalde uyanması gerekenden biraz erken kaldırın sizin de onun da daha fazla vakte ihtiyacınız olabilir bu ilk gün.  Zaten çekilecek fotoğraflar da var değil mi?

Okuldan sonra onu nereden alacağınız, ya da eve nasıl geleceği ile ilgili mutlaka bilgi verin.

Okuldan eve geldiğinde dinlenmeye ihtiyacı olduğunu unutmayın ve lütfen sorulara boğmayın.  Onun için pek çok değişikliğin olduğu yoğun bir gündü.  Bir süre dinlendikten sonra onun anlattıklarını dinleyin, gerçekten dinleyin.

İlk günü aile arsında küçük bir kutlama (akşam yemeğinde sevdiği yemeği yapma gibi abartmadan ufak bir kutlamadan söz ediyoruz, hediyelerden vs değil).

Çocuğunuzun önündeki birkaç yıl okulla içiçe geçeceğinden okulla ilgili ilk yaşantı ve duyguları  hayatı üzerinde oldukça belirleyici olacaktır.  Okulu çok sevmek zorunda değil (öğrenciyken çok sevdiğini söyleyen az sonradan daha olumlu hatırlanıyor) ama zevk aldığı yönlerinin olması ve bunların farkında olması hayatını kolaylaştırabilir.

student-1666118_1920
Okula başlıyor

Okula Başlamaya Hazır mı?

2 Yorum

images 5

Okula Hazır Oluş

Okul olgunluğu çocuğun, bedensel, zihinsel ve sosyal anlamda okula hazır olması demektir (Yavuzer, 2002).  Okula hazır olmak ise  çocuğun bütün olarak gelişiminin okula hazır olup olmaması ile ilgilidir.  Çocuğun sadece akademik becerileri değil, sosyal, duygusal, fizik, iletişim kurma ve bilişsel becerileri ile çocuk bir bütündür ve okula hazır oluş yani okul olgunluğu bu becerilerin tamamını içerir.

Tüm beceriler açısından ele alırsak okula hazır oluş için hangi ipuçlarını arayalım?

images 4

Sosyal Beceriler Açısından Okula Hazır Oluş

 

Sosyal Beceriler Açısından Okula Hazır Oluş:Yaşıtları ile anlaşabiliyor olması, kendini ortaya koyabilmesi, diğer çocuklarla oyunlara katılabildiği gibi bağımsız olarak da oynayabilmesi sosyal açıdan okula hazır oluş açısından beklenilen özelliklerdir.

Duygusal Olgunluk: Duygularını yönetebilmek, bir yetişkine bağımlı olmadan hareket edebilmek, göreve odaklanabilmek, yönergeleri takip edebilmek ve uyabilmek, kuralları anlamak ve okul ortamının stresi ile en azından minimal düzeyde başaçıkabilmek duygusal olgunluk açısından okula hazır olmaya dair beklenilen özelliklerdir.

Sözel Beceriler: Dinleme, kendini ifade etme, konuşmanın açık ve anlaşılır olması, anlatılanı anlayabilme, bazı ses ve harfleri farkedebilme (tanıma)

Bilişsel Beceriler: Sırasını bekleyebilme, temel sayı kavramını edinmiş olma, basit düşünme becerilerini edinmiş olma da bilişsel açıdan okula hazır oluşu belirleyen özelliklerdendir.

Motor Beceriler ve Koordinasyon Açısından Okula Hazır Oluş: İnce motor becerileri edinmiş olma (sayfayı çevirebilme, kalem tutma gibi), koordinasyon becerilerinin gelişmiş olması (Koşma, zıplama, tırmanma ve top oynama) ise okula hazır oluş için önemli  motor becerilerdir.

images 2

Özerkleşme Okula Hazır Oluş Açısından Önemli Bir ölçüdür.

Diğer önemli bir ölçüt ise bağımsızlıktır.  Daha çok özbakım diyebileceğimiz becerileri bir yetişkinin yardım ve rehberliği olmadan sürdürebilmesi, kişisel bağımsızlığını kazanmış olmasıdır.  Bunları çocuğun kendi başına giyinebilmesi, ayakkabılarını bağlayabilmesi, tuvalet temizliğini yapabilmesi, yemeğini yiyebilmesi gibi becerilerdir.  Dolayısıyla küçük yaştan itibaren kendi yapabileceği şeylerin bir yetişkin tarafından çocuk yerine yapılmaması, özerkleşmenin teşvik edilmesi konusu bir kez daha önemli bir nokta olarak karşımıza çıkar.

Eğer çocuğunuzun okula hazır olup olmadığından emin değilseniz ya da kaygılarınız varsa mutlaka çocuğun anasınıfı öğretmeni ve rehberlik öğretmenlerinden görüş alın.  ancak bazen çocuk yeteri kadar hazır olmasa da okullar velileri kaybetmemek ya da çocuğun anasınıfında sıkılmasından endişe ettikleri için ilkokula başlamasını önerebilirler.  bu nedenle tarafsız bir uzmandan da objektif bir görü almakta fayda olabilir.  Çünkü çocuğun sıkılması tüm okul hayatını başarısızlık hissiyle geçirmesinden daha küçük bir risktir.

Okula Hazır

Okul Olgunluğu

Ne Yapsak da Okula Hazır Olsa

Çocuğu yaşıtları ile biraraya getirmek, sık sık oyun buluşmaları yapmak.  bu oyun buluşmalarını özellikle de aynı okula gideceği yaşıtları ile birlikte yapabilirseniz çocuğun hem aşina olduğu arkadaşları ile birlikte okula başlaması onun okulla ilgili kaygıların da azaltacak hem de sosyal becerilerini geliştirecektir.

İnce motor becerilerini geliştireceği, boyama kesme  gibi aktivitelere teşvik etmek ve tabii ki bu aktiviteler sırasındaki çabasını bol bol pekiştirmek çekişe yarayacaktır.  burada ebeveynler olarak düşeceğimiz en büyük tehlike çocuğun yaptıklarına mükemmeliyetçi bir gözle bakıp herşeyi düzeltmek ve yeterince iyi olmadığı vurgusunu istemesen de olsa yapmak.

Gün içinde kendi kendine giyinme ve giysilerini çıkarmasına izin vermek.  Örneğin sabah kalkınca kum saati bitinceye kadar üstünü değiştirmiş olmak, ya da bir şarkı bitinceye kadar pijamalarını çıkarıp giysilerini giymek gibi oyunlarla kendi giyinip soyunabilmesini teşvik etmek.  Bu neden mi önemli ? Beden derslerini ve hatta artık bazı özel okullarda yüzme dersleri olduğunu unutmayın.

Daha ilk konuştuğu ve hatta dinlediği andan itibaren ona konuşma soru sorma ve tabii ki öncesinde dinleme imkanı yaratmak, kısacası çocukla konuşmak ve çocuğu dinlemek okul becerileri açısından çok önemli olan sözel becerilerin gelişmesinde basit ve en etkili yol.  Siz etrafın ne dediğine bakmayın hiç anlamaz sandığınız ilk günlerden itibaren konuşun ve o ses çıkardığında durup dinleyin.

images 6Okuyun, okuyun, okuyun.  Sıkılıyor dinlemiyor mu? O zaman sadece kitaplardaki resimleri gösterin ve resimleri anlatın.

Sayı farkındalığı oluşturmak için çok basit sayma oyunları oynayın.  Tabakları sayarak dolaptan alın, aynı sayıda çatal ve kaşığı çocuğunuz sayarak alsın, sokakta adım sayın, sayı sayarak dans edin;  yaratıcılığınıza kalmış.

Basit kutu oyunları oynayın ki temel sosyal kuralları, sırasını beklemeyi, kurallara uymayı ve oyunun içeriğine göre dikkat, bellek gibi bilişsel becerileri gelişsin.

Yukarıda sözü edilen beceriler size bilgi olarak verilmiştir bazılarına çocuğunuzun sahip olmadığını düşünebilirsiniz.  Bu durumda endişelenmeyin çünkü arasından bir tanesini yapamaması çocuğun okula uyum sağlayamayacağı ya da başarısız olacağı anlamına gelmez.  Şüpheleriniz varsa mutlaka bir uzmandan görüş alın.  Uzman hem çocuğun gebelikten itibaren öyküsünü alacak hem pek çok açıdan gelişimini sorgulayacak, hem objektif bir gözlem yapacaktır.  Bunların dışında bazı testler uygulayabilir.  Okula hazır oluş veya okul olgunluğunu ölçmeye yarayan testlerin büyük kısmı çocuğun daha çok bilişsel becerilerini değerlendirir.  Çocuğun, sayı kavramını, görsel algı düzeyini, dikkat becerilerini ölçen bu testler, çocuğun sözkonusuydu becerilerinin yaşıtları ile kıyaslanması yoluyla standart bir sonuç elde eder.  bu testler son derece objektif bir sonuç veriri ancak diğer ölçütler ile birlikte değerlendirilmelidir.  Tüm bu sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde, çocuk bütüncül bir yaklaşımla incelenmiş olur ve objektif bir yanıt verir.  Başvurduğunuz uzman gerekirse hangi alanlarda nasıl desteklemeniz gerektiği konusunda da yardımcı olabilir.

ÜSTÜN POTANSİYEL VE ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ IKI KEZ FARKLI ÇOCUKLAR , İKİ KEZ FARKLI ÖĞRENCİLER

Yorum bırakın

İki kez farklı çocuklar

Dawn Beckley, Connecticut Üniversitesi

Terman’dan bu yana üstün potansiyelli çocuklarla ilgili yaygın görüş zeka testlerinde yüksek puan aldıkları ve okulda başarılı oldukları şeklindedir (Brody and Mills, 1997). Sadece son on yılda aynı zamanda öğrenme güçlüğü taşıyan üstün yetenekli çocuklar üzerinde durulmaya başlanmıştır. Bu hem öğrenme güçlüğüne hemde üstün yetenek ya da zeka potansiyeline sahip çocuklar ya da diğer bir değişle iki kez farklı çocuklar (Nielsen,Hammond &Higgins) iyileştirici aktivitelere ihtiyaç duyarlar. Aynı zamanda bir yada daha çok alanda sahip oldukları kişisel güçlülük ya da yeteneklerini geliştirecek fırsatlara ihtiyaç duyarlar.

İki kez farklı olduğu belirlenmemiş çocuklar en az üç alt gruba ayrılabilirler. Bu gruplardan ilki üstün potansiyelli oldukları belirlenmiş, okulda güçlükler yaşayan ve genellikle başarısı düşük çocuklardan oluşur. Bu çocukların pek çoğu sınıf seviyesinde performans sergilerler ve öğrenme bozukluğunu tespit etmek için zorunlu olan taramaların gözden kaçırdığı çocuklardır. Okuldaki başarısızlıkları çoğunlukla kendine güveninin düşük olmasına, motivasyonunun olmamasına ya da tembelliklerine bağlanır. Ancak genellikle akademik güçlükleri artıp yaşıtlarından belirgin olarak geri kalıncaya dek bu durum okul tarafından ciddiye ciddiye alınmaz. Bu noktadan sonra birileri bu çocuğun öğrenme güçlüğü olabileceğini düşünmeye başlar.

Üstün Potensiyel ve Öğrenme Güçlüğü

İkinci grup öğrenme güçlüğü olduğu farkedilmiş ama diğer üstün olan nitelik ve yetenekleri farkedilmemiş çocuklardır. Yetersiz değerlendirme ve veya baskılanmış Iq skoru çoğunlukla zihinsel becerilerinin tespit edilememesine yol açar. Bu çocukların üstün nitelikleri tespi,t edilemediği müddetçe güçlü tarafları hiçbir zaman eğitimlerinin odağı haline gelmez. Bu çocukların yapamadıkları, her zaman beceri ve yeteneklerinin önüne geçer.

Sonuncu ve büyük olasılıkla hiçbir hizmet alamayan en grubu oluşturan çocuklar ise ne üstün potansiyelli ne de öğrenme güçlüğü kriterlerini sağlayan genel (yurtdışında üstün ve öğrenme güçlüğü alan çocukların bulunduğu öğrencilerden oluşmayan normal sınıflardan bahsediliyor ÇN)sınıflarda eğitimini sürdürenlerdir. Bu çocuklar her iki özelliklerinin diğerini maskelemesi nedeniyle vasat bir öğrenci gibi görünürler. Tipik olarak sınıf düzeyinde performans gösterirler (yani ne yaşıtlarından geri kalırlar ne de ileri giderler ÇN) fakat maalesef potansiyellerinin çok altında performans sergilemektedirler (Baum, 1984a, 1984b; Baum & Owen, 1988).

Öğrencilerin Belirgin Özellikleri:

İki kez farklı öğrenciler çoğunlukla okul problemleri olan zeki öğrenciler olarak tanımlanan atipik öğrencilerdir. Bu çocuklar öğrenme güçlüğü yaşadıkları alanlarla ilgili aktivitelerde yaşayacakları güçlüğe hazırlıklı olmayan aslında öğrenme konusunda zorluk yaşamayan öğrencilerdir. Bu onlarda hayal kırıklığına, gerginliğe ve korkuya ve dolayısı olarak da savunmacılığa yol açar. Yaşadıkları bu hayal kırıklığı nedeniyle umursamama, hırçınlık, ilgisizlik gösterme eğiliminde olurlar. Sınıfta rahatsızlığa sebep olabilirler ve aynı öğrenme güçlüğü olan öğrenciler gibi algılama becerilerine ve hatırlamaya dayalı görevlerde yetersiz kalırlar. Diğer alanlarda öğrenmeleri yüksek potansiyelli diğer öğrenciler gibidir. Örneğin problem çözme ve soyutlama becerilerini kullanmalarını gerektiren çalışmalarda çok iyi performans sergileyebilirler.

Üstün yetenekli ve öğrenme güçlüğü olan öğrenciler akademik alanlarda kendilerini yetersiz bulurlar, bu durum da okulla ilgili görevler konusunda motivasyonlarının düşmesine neden olur. İki kez farklı öğrenciler utangaç ve kendilerini okulda yeterince etkili görmeme eğilimdedirler. Bu kadar hevesli ve parlak zihinli çocukların okulda sürekli başarısızlık deneyimlemeleri gittikçe daha kırıcı olur onlar için. Bu onları akademik olarak kendilerinin olumsuz değerlendirmelerine ve yaşıtlarına yetişemeyeceğini düşünmelerine neden olur. Aynı zamanda daha yaratıcı ilgilere sahiptirler. Hızlıca kavrayabilirler, ilişkileri ve paternleri algılayabilirler, sebep sonuç ilişkilerini farkedebilirler, kolayca genellemeler yapabilirler, alışılmamış problemleri kendi başlarına çözmekten zevk alırlar. Temel otomatik beceriler yazma hızı, algılama, sıralama, organize etme çalışma becerileri güçlüklerinin merkezidir (Barton & Starnes, 1989).

Tanılama:

Öğrenme güçlüğünün ve üstün potansiyelin farklı tanımlamaları iki kez farklı öğrecilerin tanımlanmasında güçlüklere neden olur. İki kez farklı öğrenciler genel olarak hem üstün potansiyelliliğin hem dde öğrenme güçlüklerinin tanı kriterlerinı karşılarlar. Üstün potansiyellilik çoğunlukla öğrencinin belli alanlardaki başarısından çok, yüksek zihinsel beceri ya da potansiyel anlamına gelir. Üstün potansiyelli çocuklar genellikle olağanüstü (exceptional)yetenekler ya da öğrenme ve problem çözme becerisi ile tanımlanırlar. Öğrenme güçlüğü ise bilişsel süreçlerde yaşanan tüm zihinsel becerileri kapsamayan bir ya da daha çok bilişsel süreci etkileyen güçlüklere dayalı öğrenme problemleri olarak tanımlanır. Bu bozukluklar çoğunlukla ölçülen potansiyel ile akademik görevlerde gerçek performansın uyuşmaması ile farkedilir çoğunlukla (Çocuğun zekası kadar başarılı olmaması diyebiliriz öğretmenler bu çocuklar için zeki ama hiç çalışmıyor ifadesini kullanırlar sıklıkla ÇN) (HAnnah & Shore, 1995) İki kez farklı bir çocuk; bir iki sorun alanına yönelik özel eğitim alırken aynı zamanda üstün olduğu bir ya da birkaç alandaki becerilerini geliştirmek amacıyla eğitim alan çocuktur (Whitmore, 1981)

İki kez farklı öğrenciler sadece baskılanmış akademik becerileri ile değil aynı zamanda kişilik ve davranış problemleriyle de farkedilirler (Waldron, Saphire, & Rosenbaum, 1987). Tipik olarak bu çocuklar işitsel işlemleme, görsel algılama sorunu ya da dikkat eksikliği ile ilgili sorunlar ya da sözel yönergeleri takip etmede güçlük yaşarlar (Vaidya, 1993)…………

Bu alanda yapılan pek çok araştırmada WISC_R puanlarını dikkae alırlar tanılama yapmak için. Ama yapılan bir çalışma ise genel bir patern olmadığı sonucuna varmıştır. Schiff, Kaufman, and Kaufman (1981) sözel puanın daha yüksek olduğu sözel ve performans testler arasındaki belirgin farkın önemli olduğunu vurgularken Waldron ve Saphire (1990) çalışmalarında sözel ve performans puan arasındaki farkın en önemli belirleyici olamayabileciğini savunmuşlrdır. Schiff, Kaufman çalışmalarında çok yüksek potansiyelli öğenme bozukluğu olan öğrencilerde normal üstü sözel algılama ve ifade etme ayrıca belirgin yaratıcı beceriler sergiledikleri buna rağmen sıralama, motor koordinasyon gerektiren aktivite ve duygusal gelişimde zayıflık gösterdikleri sonucuna varmışlardır. Waldron ve Saphire ise bu çocukların kelime farkındalığı ve analizinde görsel algılarına dayanma eğiliminde olduklarını ,işitsel ayırdetme ve kısa süreli hafıza gibi işitsel alanlarda daha düşük bir performans sergilediklerini bulmuşlardır.

Vaidya (1993), portfolyo türü değerlendirmeleri ve yaratıcılık testlerinin zeka testleri ve başarı değerlendirme araçları ile birlikte kullanımını savunmuştur. IQ testleri öğrencinin güçlü ve zayıf yönlerini belirleme amacıyla kullanılırken, başarı testleri ise çocuğun hangi alanda üstün olduğunu belirlemeye yönelik olarak kullanılmalıdır. Portfolio çocuğun düşünceleri, taslakları,taslaklarının son hali, eleştirileri, öğretmenleri ve ebeveynlerinin önerilerinin kayıtlarını içermeli ve bu yolla öğrencinin düşünme süreci ve fikirlerinin eşşsizliği konusunda fikir verebilmelidir. Araştırmacı aynı zamanda yaratıcılık testlerinin de farklı düşünme becerilerinin görülmesi açısından kullanılmasını önermiştir. Bu testlerden biri Torrance Yaratıcı Düşünme Testi’dir. Torrance gibi bir testte öğrencinin sergilediği performans onun akademik alanlardaki becerilerini değil, düşünce biçimini sergiler.

Eisenberg ve Epstein (1981) Vadia (!993) gibi zeka ve başarı testlerinin bir arada kullanılmasını öneriri ancak buna ek olarak Üstün Öğrencilerin Davranışsal Özellikleri Ölçeği’ (SRBCSS) (Renzulli, Smith, White, Callahan, and Hartman, 1976)nin kullanılmasını önerir (ÇN: Bu ölçek ülkemizde kullanılmamaktadır. Örneğin öğrenme, motivasyon, Liderlik, Sanat, Müzik, drama ve iletişim ölçekleri.

Hangi method kullanılırsa kullanılsın özel bir potansiyel, beceri, yada yüksek performansa dair bir kanıt araştırılmalıdır. Şunu akılda tutmakta fayda vardır iki kez farklı çocukların üstünlüğü çoğunlukla öğretmenlerin hatta ebeveynlerin gözlerinden kaçabilir. Sıklıkla öğrenme güçlüğünün kendisi çocuğun üstün tarafının görünmesine imkan vermez, maskeler. Öğrencilerin üstünlükleri çoğunlukla dil ve hafıza becerileri olarak görünür. Problem çözme kapasiteleri, merakları ve bilmeye yönelik istekleri de aslında yüksek potansiyelleri ile ilgilidir. Yaratıcılık da bir belirtidir ama daha az güvenilir ve değerlendirilmesi daha zor olan bir belirtidir. Yaratım sürecinde bilişsel süreçlerin kullanılıyor olması bu belirtinin güvenirliği konusunda önemli bir noktadır. Benzersiz fikirler üretmesi, yaratıcı çözümler bulması ya da roman yazmak ya da bir oyun üretmek gibi kompleks ürünler yaratmak konusunda aşırı meraklı olması gibi özelliklerin gözden kaçırılmaması önemlidir. İki kez farklı öğrenciler için hem becerilerinin besleneceği hem de öğrenme güçlükleri ile ilgilenecek ortamlara ihtiyaç duyarlar. Aynı zamanda birbirleriyle tutarlı olmayan becerileri ile başa çıkabilmeleri için duygusal olarak da desteklenmeleri şarttır.

Müfredat İhtiyaçları: (Özet)bu öğrenciler için program planlanırken çocukların güçlü oldukları alanlara, ilgilerine ve yüksek zeka kapasitelerine odaklanmak gereklidir. Aynı zamanda öğrenme güçlüklerini telafi edici stratejileri öğrenmeye ihtiyaç duyarlar . bunlardan bazıları teknoloji kullanımı, planlayıcı kullanımı örnek olarak verebiliriz. Bu öğenciler kısa dönemli hafızada sorun yaşarlar hatırlamaya yönelik stratejiler öğretilebilinir. Zenginleştirici aktivitelerin tümü, güçlü yanları ve ilgileri geliştirmeye yönelik olmalı ve onu mücadeleye sevk etmeli (challenge).

Öğrenci üstünlüğü ve öğrenme güçlüğü hakkında bilgilendirilmeli ve güçlüğünün onun güçlülüklerinin önünde nasıl engel olduğu konusunda farkındalık yaratılmalı. Kısacası öğrenci güçlü ve zayıf yanları hakkında gerçekçi bir görüş oluşturabilmeli. Bu öğrencilerin programlarının onları yeterince zorlaması (Challenge) ve zayıf olduğu alanlara yönelik stratejiler barındırması halinde öğrencinin istekliliği artacak ve görevleri tamamlamak için daha çok çaba sarfedecektir (Baum, Emerick, Herman & Dixon, 1989). Bu öğrenciyi güçlü yanlarını geliştirerek zayıf yönlerini telafi etme konusunda cesaretlendirecektir. (Baum ve arkadaşları)

Özel Öğrenme Güçlüğü

Yorum bırakın

crayons-1209804_1920Özel Öğrenme Güçlüğü

Şu Disleksi Dedikleri: Disleksi terimini sıkça duyar olduk. Artık tanınıyor olması çok sevindirici çünkü, bu alanda çalıştığımız ilk yıllarda yani yaklaşık yirmi yıl önce pek çok eğitimciye, sağlıkçıya ve ebeveynlere böyle bir sorun olduğunu anlatmakta ve bunun tembellik olmadığına daha çok çalışmakla düzelmeyeceğine ikna etmek konusunda çok zorluk yaşıyorduk. Ne kadar dilimize disleksi olarak yerleşmiş olsa da aslında gerçek adı özel öğrenme güçlüğü veya özel öğrenme bozukluğu. Disleksi özel öğrenme bozukluğunun aslında bir alt türü.

Özel Öğrenme Güçlüğü

Özel öğrenme bozukluğu kısaca normal ve normal üstü zekaya sahip bireylerin okuma, yazma, aritmetik, bellek, çıkarsama yapma ve bilgiyi organize etme gibi alanlarda güçlük yaşamalarına neden olan nörolojik bir problemdir. Sebebi çok bilinmemekle birlikte genetik olduğu gözlenmektedir. Genellikle okulla ilgili olduğu düşünülse ve okul çağında farkedilir de öğrenme ve bildiğini ifade etmeyi ve kullanmayı gerektiren pek çok alanda yaşanır, hatta insan ilişkileri üzerinde yoğun sorunlara neden olabilir. Ve aslında okul öncesi çağda da kendini gösterir. Yani özel öğrenme güçlüğü, yalnızca akademik bir problem değil, kişinin hayatının her anını etkileyen bir yaşam, dil ve öğrenme sorunudur.

Özel öğrenme güçlüğü 4 alt alana ayrılır.

Son yıllarda bu alt alanların sayısı bazı makalelerde arttırılmış, yeni alanlar eklenmiştir. Tabloda bu yeni alt alanlara da değinilecektir ancak, ülkemizde henüz çok kullanılmadığından ve bu sözü edilen alt alanların en az birinin dört ana özel öğrenme güçlüğüne eşlik ettiği gözlemlediğinden, ağırlık okuma, yazma, matematik ve sözel olmayan öğrenme güçlüğüne verilecektir.

Disleksi: Okuma ile ilgili öğrenme güçlüğüdür. Kişinin zekasına ve eğitim seviyesine göre okuma performansının daha düşük olduğu durumları işaret eder. Kişi yaşına, zekasına ve eğitim seviyesine göre o yavaş okuyabilir,

  •  ters okuyabilir (ve – ev),
  • eksik okuyabilir ( okurken harf veya hece atlama), kelimenin veya cümlenin sonunu uydurabilir.
  • Ayrıca okumayı yaşıtlarından geç öğrenebilir, okumaya karşı isteksiz olabilir.

Disgrafi: Yazma ile ilgili öğrenme güçlüğüdür. Kişinin zekasına eğitim seviyesine göre

  • Yazısı bozuk, düzensiz ve okunaksız olabilir,
  • Harfleri birbiri ile karıştırabilir, ters yazabilir,
  • Eksik harf yazabilir,
  • Harflerin noktalarını koymayı unutabilir,
  • Yazım kurallarını uygulayamayabilir,
  • Noktalama işaretlerini unutabilir,,
  • Düşüncelerini organize edip, yaramayabilir.
  • o Ayrıca yazmayı yaşıtlarından geç öğrenebilir, yazma gerektiren görevlere karşı isteksiz

Diskalkuli: Matematik, aritmetik becerilerle ilgili öğrenme güçlüğüdür. Kişinin zekasına eğitim seviyesine göre

  • Matematik Kavramları anlamakta güçlük çekebilir,
  • Dört işlemi yapmakta güçlük çekebilir,
  • Dört işlemi ve/veya işaretlerini birbirine karıştırabilir,
  • Çıkartmayı aşağıdan yukarıya doğru yapabilir,
  • Ritmik saymaları öğrenmekte güçlük yaşayabilir,
  • Çarpmayı öğrenmekte güçlük yaşayabilir,
  • Matematik problemleri anlamada ve çözmede güçlük yaşayabilir, bazen akıldan çözer ama çözümü açıklayamaz, kağıt üstünde gösteremez.

Sözel olmayan öğrenme güçlüğü: daha çok beynin sağ yarısı ile ilgili olan bir özel öğrenme bozukluğu türüdür. Bu kişiler yaş, eğitim ve zeka seviyelerine kıyasla;

  • Motor becerilerde,
  • Görsel mekansal organizasyonda,
  • Organize olma ve plan yapabilme konusunda,
  • Sosyal Yargılama gerektiren durumlarda,
  • Kişiler arası sosyal ilişkilerde güçlükler yaşayabilirler.

Özel öğrenme bozukluğu tanısı almış bir birey yukarıda açıklanan alanların birinde veya birkaçında birden sorun yaşayabilir. Bunun tam tersi olarak sorun yaşadığı alanların dışında kalan alanlarda da çok yüksek fonksiyonlu olabilirler.